Perrine en Sofia namen de afgelopen maanden uitvoerig de tijd om zorgvuldig oude overschilderingen te verwijderen en zo het oorspronkelijke, kleurrijke achtergrondontwerp van de kunstenaar te onthullen.

De Oostenrijkse meester Jakob Seisenegger (1505-1567) vervaardigde de portretten in 1537, waarbij hij de aartshertogen en broer en zus Maximiliaan (1527-1576) en Elisabeth (1526-1545) afbeeldde op respectievelijk 10- en 11-jarige leeftijd. De olieverfschilderijen op linde- of populierenpanelen tonen de kinderen gehuld in luxueuze kleding, versierd met juwelen en bloemen in hun haar. De kleding en juwelen zijn gedetailleerd met gouden accenten. Beide figuren zijn geplaatst achter een groene marmeren richel. Aanvankelijk waren de achtergronden donkerbruin-zwart, maar op sommige plekken werden na het verwijderen van geoxideerde vernissen en getinte lagen sporen van een kleurrijke laag onthuld.

Als hofschilder van Ferdinand I creëerde Seisenegger talrijke portretten van de kinderen en andere leden van het Habsburgse hof. Zijn artistieke vaardigheden waren destijds zeer gewild. Uit bewijsmateriaal met betrekking tot Seiseneggers eerste opdrachten van Ferdinand I blijkt dat de kunstenaar een nauwgezette aanpak hanteerde bij het selecteren en voorbereiden van de panelen voor portretkunst ¹. Net als veel schilders uit zijn tijd hanteerde Seisenegger strikte normen voor de materialen waarmee hij werkte.

Na hun creatie ondergingen de portretten van Maximiliaan en Elisabeth enkele wijzigingen en werden ze onderworpen aan verschillende eerdere restauratie-ingrepen, vooraleer ze werden toevertrouwd aan de zorg van Sofia en Perrine in het Phoebus restauratieatelier.

Voor de start van de restauratiebehandeling werden de portretten zorgvuldig bestudeerd om een algemeen overzicht van hun toestand en de eerdere restauratiecampagnes die ze hadden ondergaan, vast te stellen. Door observaties in natuurlijk licht en UV-reflectie, testen en vergelijkingen met andere portretten van Seisenegger, werd vastgesteld dat het oorspronkelijke groene en gouden brokaat van de achtergrond verborgen lag onder een donkere opeenhoping van oude vernissen, niet-originele glazuren en groenachtige overschildering. De overschildering werd vermoedelijk uitgevoerd om ongelijkmatig of overdreven gereinigde verf te uniformiseren. Een andere mogelijkheid is dat de achtergrond overschilderd werd uit esthetische overwegingen, volgens de smaak van de toenmalige eigenaar. Dit was niet ongewoon: er zijn diverse vergelijkbare voorbeelden van portretten uit dezelfde periode met helder gekleurde achtergronden te vinden, die de originele achtergrond verbergen.

Ook in de sctructuur van de panelen konden eerdere ingrepen, daterend uit de 19de eeuw, teruggevonden worden. De planken waren gespleten, hun verbindingen waren glad geschuurd en vervolgens opnieuw samengevoegd met houten half-lap inzetstukken. Dit werd waarschijnlijk gedaan in een poging om de natuurlijke kromming van de houten panelen te verminderen. De ingreep is opvallend zichtbaar in het portret van Elisabeth, wat resulteerde in een verlies van enkele millimeters van boven naar beneden op het paneel, verticaal door de hele compositie.

Perrine en Sofia besloten om de restauratie van de panelen voornamelijk te focussen op de vernis- en verflagen. Een structurele ingreep, gericht op het corrigeren van de discrepantie in de compositie van het portret van Elisabeth, werd als te riskant beschouwd. Na zorgvuldige tests werden de talrijke lagen vernis, niet-originele glazuren en overschildering geleidelijk gereinigd en verzacht met behulp van oplosmiddelgels, waardoor ze mechanisch konden worden verwijderd met scalpels. De reiniging was een bijzonder tijdrovend proces maar werd beloond met schitterende resulraten: de prachtige verborgen details kwamen eindelijk weer tevoorschijn. Afgezien van de randen was de oorspronkelijke verflaag gelukkig goed bewaard gebleven, waardoor een luxueus groen-en-gouden brokaat zichtbaar werd.