Preventieve conservatie: Een maand met Shimels en Ayenew bij The Phoebus Foundation
Afgelopen maand maakten we kennis met onze nieuwe jobstudenten, Shimels Ayele Yalew en Ayenew Sileshi Demssie. Zij ondersteunden ons team bij diverse activiteiten gericht op de preventieve conservatie van verschillende werken uit de collectie van The Phoebus Foundation.
Singelberg, gelegen aan de Schelde in de industriële haven, biedt een prachtig contrast tussen de unieke omgeving en de werken van meesterlijke kunstenaars zoals Minnebo, Atelier van Lieshout, Pablo Atchugarry, Michael Aerts en vele anderen. Deze locatie brengt echter ook uitdagingen met zich mee, zoals de invloed van luchtvervuiling en zoet water op de sculpturen. Een preventieve aanpak is daarom essentieel.
Ayenew richt zich binnen zijn doctoraatstudie op de conservatie van onroerend erfgoed, waarbij hij diverse analysemethoden gebruikt die gebaseerd zijn op het meten van het buitenklimaat. Dankzij zijn expertise werkt hij samen met Shimels aan het in kaart brengen van de schade aan het beeldenpark. De conditie van zowel de buiten- als binnensculpturen is zorgvuldig geïnspecteerd en gedocumenteerd. Veel beelden zijn een jaar geleden preventief behandeld; zo kregen sommige bronzen beelden een nieuwe waslaag, terwijl marmeren beelden werden gereinigd en gecontroleerd op mechanische schade. Door de jaarlijkse controle aan te houden, wordt de impact van het buitenklimaat op de beelden steeds beter vastgelegd en voorspeld.
Ayenew Sileshi Demssie is doctoraatstudent aan de Universiteit van Antwerpen, gespecialiseerd in conservatie en restauratie.
De afgelopen anderhalve maand heeft hij zich gericht op het inspecteren en documenteren van de staat van schilderijen, sculpturen en andere kunstobjecten. Zijn werk omvatte het opstellen van gedetailleerde conditierapporten, het reinigen van sculpturen met droge technieken, en het identificeren van mogelijke risico’s voor toekomstige interventie.
Ayenew constateerde dat de meeste kunstobjecten in goede staat verkeren, maar benadrukt de noodzaak van voortdurende inspectie en interventie om hun langdurige behoud te waarborgen.
Shimels heeft uitgebreide kennis van de conservatie van historische boeken, met een specialisatie in Ethiopische Koptische bijbels op perkament. Deze expertise kwam goed van pas tijdens het bestuderen van de boekencollectie van The Phoebus Foundation. Binnen zijn doctoraatstudie richt Shimels zich op conservatietechnieken en de preventieve conservering van historisch perkament. Hierdoor kon hij verschillende soorten perkament identificeren en, onder begeleiding van restaurator Oliver Claes, diverse conservatieprojecten uitvoeren. Zo heeft Shimels pagina’s gereinigd met milde solventen en door middel van droge technieken.
Shimels Ayele Yalew is docent aan de Bahir Dar University in Ethiopië en doctoraatstudent aan de Universiteit van Antwerpen, met een BA en MA in Geschiedenis en Erfgoedbeheer.
Bij The Phoebus Foundation omvatten zijn taken onder andere het beoordelen van de staat van diverse kunstwerken, zoals boeken, schilderijen en sculpturen, het opstellen van gedetailleerde conditierapporten, en het uitvoeren van reinigingsactiviteiten.
Ayenew en Shimels controleerden in totaal meer dan 90 kunstwerken. Bovendien onderzochten ze een belangrijke serie uit het oeuvre van Pedro Figari en verkregen ze inzicht in de impact van olieverf op geperst karton. Ook werden de werken die momenteel te zien zijn in het CoBrA-Depot nagekeken en gedocumenteerd. Deze collectie, met een brede variëteit aan kunstenaarsmaterialen, is uiterst gevoelig. Het aanvullen van conditierapporten is noodzakelijk om de staat van de collectie te waarborgen. Hun bijdragen deze zomer waren daarom van groot belang en de ervaring was enorm waardevol.
Op basis van hun bevindingen zal het atelier van The Phoebus Foundation haar aanpak aanpassen en mogelijk een gespecialiseerd team inschakelen voor de vervolgconservatie. Dit vormt een grote, maar boeiende uitdaging!
Bezoekers komen vaak met de fiets of via de waterbus naar het domein. Sinds de herstructurering van de rondleidingen en gidsen bij The Phoebus Foundation is het nu ook mogelijk om een begeleid bezoek te reserveren. Reserveringen in het weekend zijn gratis, maar verplicht om de veiligheid van de bezoekers te waarborgen.