In een eerder artikel informeerden we jullie over onze behandeling van het paneel waarop Apostel Petrus bij de centurion Cornelius te zien is (ca. 1560-1600), toegeschreven aan Maarten De Vos. Dit was een uitdagende behandeling, omdat het schilderij bedekt was met lagen vuil, oude vernissen en overschilderingen, en de ondergrond in slechte staat verkeerde. De planken vertoonden meerdere complexe barsten en de paneelvoegen sloten niet langer aan. Bovendien hadden eerdere restauratie-ingrepen bijkomende schade aan de houten drager veroorzaakt. Daarom werd de structuur versterkt, en zal het paneel aan de achterkant ook worden ondersteund.

Het reinigen van het schilderij onthulde een geschilderd oppervlak dat was aangetast door agressieve eerdere behandelingen. Het was ook ontsierd door vlekken als gevolg van chemische reacties in de verf. Gelukkig waren er ook prachtige details bewaard gebleven: heldere kleuren en de hoge kwaliteit van de portretten. Toch was er ook een structurele behandeling nodig.

De meeste structurele problemen van het schilderij waren het gevolg van verkeerd uitgevoerde eerdere behandelingen en de slechte kwaliteit van de ondergrond. In de loop der tijd was deze vervormd en reactief geworden. Houtworm en een oorspronkelijk rigide kader hadden de eerste scheuren en de loskoppeling van de onderste lat veroorzaakt voordat de schade leidde tot de cradle-behandeling van het schilderij. Cradling, een behandeling die tegenwoordig niet veel wordt gebruikt, betekent dat het paneel wordt verlaagd en er een rigide rooster aan de achterkant wordt bevestigd om het schilderij te ondersteunen en recht te houden. Het paneel wees de cradle af, waardoor deze gedeeltelijk loskwam en leidde tot ernstige scheuren, schilfers en blaren in de verflagen. Hoewel verdere schade vaak optreedt bij cradling, is het meestal niet zo dramatisch als hier.

De restauratoren hun taak was om het paneel te repareren en ook de problemen aan te pakken die de schade had veroorzaakt. Het doel was om de structuur te herstellen en de vorm en het niveau van het oppervlak te verbeteren. Dit indachtig begonnen Sara Mateu en Brian Richardson, samen met Franziska Bunse, deze zomer eerder met de herstelwerkzaamheden. Ze verwijderden de cradle en maakten de lijmresten schoon. Toen ze een duidelijk zicht op de achterkant hadden, hebben ze de platen gescheiden die eerder uit elkaar waren gekomen. Dit stelde hen in staat om de oude lijm in de voegen en scheuren van eerdere reparaties te reinigen.

Aangezien dit het grootste paneel is dat ooit in de studio werd behandeld, hebben ze een op maat gemaakte lijmbrug gebouwd – een tijdelijke structuur die wordt gebruikt bij het conserveren en repareren van kunstwerken – die de grootte van het paneel kon herbergen.

Ze begonnen met het herstellen van de kleine, eenvoudige scheuren voor ze complexere schade aanpakten. Het paneel had een ernstige samengestelde breuk in een gebied dat door houtworm was aangetast. Deze scheuren zijn moeilijk te repareren omdat ze de initiële houtwormgangen uithollen en ergens anders weer naar buiten komen, waardoor het moeilijk is om de schade aan de voor- en achterkant te verbinden. Het repareren van sommige van deze scheuren vereist een speciale techniek die zorgt voor een duurzame oplossing, maar origineel materiaal verwijdert, dus wordt het alleen voor de ergste gevallen gebruikt.

Het paneel heeft erg goed gereageerd op een minder invasieve aanpak en zo konden we alle scheuren behandelen en de platen weer aan elkaar voegen met hun standaardaanpak. Ondanks het succes van de reparaties blijft het paneel zwak en vereist het aanvullende versterking.

Nu is de volgende stap om een ondersteuning aan de achterkant van het paneel te creëren en te bevestigen.